Ruben Brave: ‘Zorg dat je grondstof bent voor de mensen om je heen’

Ebbinge stelt leiders van vandaag en morgen de vragen die er echt toe doen. Deze keer internetpionier en serial tech entrepreneur Ruben Brave.

echte-vragen

Wat was je eerste baantje?
Het zandstralen van lichtkastjes, die werden geleverd aan de RAI. Dat was mijn eerste vakantiebaantje. Bij dit bedrijf werd ik later zelfs een tijdje directieassistent.

Hoe leg je aan een kind uit wat je doet?
Ik zorg ervoor dat ideeën die mensen in hun hoofd hebben ook echt gemaakt worden. Soms is dit een idee van mezelf. Make media great again bijvoorbeeld, wat ik heb ontwikkeld met Adriaan Stoop. Deskundige burgers kunnen constructieve kanttekeningen plaatsen bij online artikelen in de media, om de berichtgeving te verbeteren. Het initiatief is overgenomen door Internet Society, de NGO van de grondleggers van het internet. Een ander idee is Sophia Medica, bedacht door twee UvA professoren en een huisarts, die vooruitlopen met innovatieve assessments. We helpen artsen om blinde vlekken te ontdekken in hun medische kennis.

Op welk moment heb je echt lef moeten tonen?
Mijn eerste startup had een waardering van 20 miljoen. Ik was toen een broekie van 25. Toen de eerste internetbubbel barstte ging ik ineens naar een negatief vermogen van een miljoen, terwijl er 35 mensen op de loonlijst stonden. Ik was net getrouwd, had een huis gekocht. De investeerder, die niet het beste met me voorhad, kwam letterlijk voor me staan en zei: volgens mij zit jij op mijn plek. ‘Ik dacht het niet,’ zei ik. ‘En als je niet nu weggaat bel ik de beveiliging.’ Tegen de klippen op heb ik schulden weggewerkt, rechtszaken gevoerd en het bedrijf nog kunnen verkopen ook.

Welke maatschappelijke kwestie gaat je het meest aan het hart?
Ik zit in de board van de Dutch Startup Association en ben sterk betrokken bij het debat over racisme en discriminatie. Laatst werd ik benaderd. Ze zochten een serial tech entrepreneur met een etnische achtergrond en konden alleen mij vinden. Dat vind ik heel droevig. Voor het ministerie van Economische Zaken en Klimaat verken ik nu hoe we meer inclusiviteit en diversiteit in de startup wereld kunnen brengen.

Wat is jouw persoonlijke kijk hierop?
Iedereen heeft zijn eigen verhaal met leed en buitengesloten worden. Elke vorm van bewustwording gaat gepaard met pijn. Inzien dat je perspectief moet veranderen betekent dat je door een rouwproces heen gaat. Dat merkte ik ook bij innovatieprojecten bij bedrijven. Ik begreep de weerstand vaak niet. We gaan toch leuke nieuwe dingen doen? Je moet eerst je wereldbeeld achter je kunnen laten en afscheid nemen van het oude. Met racisme gaan we ook een rouwproces door. We nemen afscheid van een stuk misinformatie. Over een ander — en daarmee ook over onszelf.

Waar ben je trots op?
Dat het me lukt de balans te houden tussen privé en zakelijk, er te zijn voor m’n dochters Eva en Nova en een nieuwe relatie met Merel op te bouwen. In 2013 heb ik mijn belang in meerdere bedrijven verkocht, waarna ik een sabbatical kon nemen van vier jaar. Ik ben erg dankbaar voor de tijd die dit opleverde voor mezelf en mijn gezin.

Van welke misstap of teleurstelling heb je het meest geleerd?
Ik had 700.000 euro funding opgehaald voor een nieuwe online recommendation service. Mijn investeerders wilden een richting op die ik ethisch gezien niet vond kunnen. Het had Cambridge Analytica-achtig kunnen uitpakken. Toen ik weigerde trokken ze zich terug. Ik heb hiervan geleerd dat je altijd vanuit een ethisch kader moet beginnen.

Aan wie of wat heb je je carrière te danken?
In 1994 was ik een van de eerste werknemers van Planet Internet. De algemeen directeur, Paul Wevers, gaf me toestemming om mijn naam op de handleiding te zetten die ik had geschreven. Een paar jaar later herkende Paul Disco, uitgever bij PCM, mijn naam. “Dat is het beste boekje dat ik ooit heb gelezen over internet! Je bent aangenomen.” Zo kwam ik binnen bij de Volkskrant en rapporteerde uiteindelijk aan de Raad van Bestuur van PCM.

Van welke karaktereigenschap zou je afscheid willen nemen?
Ik kan me zo verliezen in een idee dat ik geen oog meer heb voor anderen. Dan zit mijn ongeduld me in de weg. Daarom ben ik gaan beeldhouwen in mijn vrije tijd, dat is een geweldige oefening in geduld.

Hoe hebben je ouders je gevormd?
Mijn vader was Creools-Surinaams/Hindoestaans/Joods en mijn moeder is van Creools-Surinaamse afkomst. Allebei stimuleerden ze mijn verbeeldingskracht. Op m’n tiende liep ik in een zelfgemaakt Spiderman-pak over straat. Ik heb Spiderman nooit gezien als een witte man in een pak, maar als iemand die met zijn bijzondere krachten de wereld beter wil maken. Mijn moeder gaf me de Winti-cultuur door, maar ook Bijbelverhalen. David versus Goliath, over de underdog die het met technologie tegen grotere machten opneemt, vind ik nog altijd ongelooflijk krachtig.

Wat zou een sleutelscène zijn in een film over jouw leven?
Op het moment dat mijn oudste dochter geboren werd voelde ik de hand van mijn vader op mijn rechterschouder, terwijl hij niet fysiek in de kamer was en er überhaupt weinig was in mijn leven. Ik zoomde als het ware uit en zag ook de hand van zijn vader op zijn schouder voor me en vervolgens uiteindelijk de hele rij vaders door de generaties heen.

Wat is het beste advies over leiderschap dat je ooit hebt gekregen?
Mijn moeder, ze was onder andere lerares op een lagere school, leerde me wat dienend leiderschap is. Zorg dat je grondstof bent voor de mensen om je heen. Stel je faciliterend op en ga niet op in je ego. In het begin van mijn carrière was ik daar niet zo mee bezig. Op een gegeven moment zag ik in: het gaat niet om mij. Leuk dat je een bepaalde visie en capaciteiten hebt, maar dit heeft alleen wat te betekenen als het waarde heeft voor andere mensen.

Wie volg je op sociale media?
Bedrijfsethicus Jelle van Baardewijk (@Cultuurfilosoof op Twitter). Toen ik economie studeerde was bedrijfsethiek nog een contradictio in terminis. Zijn zoektocht naar de balans tussen ethiek en zakendoen vind ik heel mooi. 

Wat frustreert je?
Waarom is er toch zo’n focus op succes? Terwijl falen, of het niet uitkomen van verwachtingen, veel meer informatie oplevert. Ik ben fan van het doorlezen van faillissementsverslagen, dat was een tijdje zondagse literatuur voor me.