Roelien Ritsema: ‘Zonder kwetsbaarheid geen leiderschap’

Ebbinge stelt leiders van vandaag en morgen de vragen die er echt toe doen. Deze keer Roelien Ritsema van Eck, lid College van Bestuur Erasmus Universiteit Rotterdam.

echte-vragen

Wat was je eerste baantje? 
Mijn eerste echte baan was kantoordirecteur Osdorpplein bij ABN AMRO, op m’n drieëntwintigste. Als hockeycoach, ik moet toen zo’n vijftien zijn geweest, droeg ik voor het eerst verantwoordelijkheid voor een team. Toen ontdekte ik dat ik graag voor de troepen sta en ervan kan genieten als ik me iets ingewikkelds op de hals haal.

Is er een rode draad in hoe anderen jou omschrijven?
Mensen vinden me energiek, geïnteresseerd, open en ambitieus. De andere kant is dat ik ook wel eens een wolf in schaapskleren genoemd wordt. Er wordt door mijn hoge gunfactor veel van mij getolereerd. Je loopt bij mij vrolijk de kamer uit en denkt vervolgens: met welke ingewikkelde opdracht heeft ze me nou weer opgezadeld?

Hoe vertel je aan een kind wat je doet? 
Mijn jongste dochter, toen 6 jaar, begreep het toen ik zei dat ik de ‘juf van de juffen’ ging worden. Ik ben verantwoordelijk voor finance, IT, HR, real estate en operations bij de Erasmus Universiteit.

Wat is je grote droom?
Bij deze generatie studenten proef ik heel veel energie en een groot maatschappelijk bewustzijn. Zo’n dertig procent van de CEO’s van beursgenoteerde bedrijven komt van de Erasmus. We zijn dus leverancier van de toekomstige captains of industry. Des te belangrijker om die op te leiden in wat een corporate kan doen voor de maatschappij. Ik wil zelf mijn steentje bijdragen en iedereen om me heen te inspireren om dat ook te doen.

Aan wie heb je je carrière te danken?
Ik kan allemaal mensen in het bedrijfsleven noemen maar ik denk toch mijn moeder. Ze gaf me het voorbeeld dat je als alleenstaande moeder fulltime kunt werken en ondanks alles je kinderen een veilige thuisbasis kunt geven.

Wat weet bijna niemand over jou?
Ik las samen met mijn kinderen het boek De verborgen impact van Babette Porcelijn. Ze legt uit dat we de aarde meer gebruiken dan de aarde aankan én wat we als consument kunnen doen. Sindsdien snappen mijn dochters beter waarom wij minder vlees eten en spullen zo veel mogelijk tweedehands kopen.

Wat zou je willen veranderen aan de status quo?
Samenwerking tussen de publieke en private sector is noodzakelijk om de complexe problemen waar we als maatschappij voor staan op te lossen. Beide sectoren kunnen veel van elkaar leren, elkaar versterken. Hier heb je meer leiders voor nodig die beide werelden kennen.

Wat is een misverstand over jou?
Als je vrolijk en benaderbaar in de omgang bent onderschatten mensen bij een eerste ontmoeting soms je inhoudelijke kant. Als het nodig is laat ik dan even mijn tanden zien. Ik stel dan bijvoorbeeld een vraag waarvan ik zeker weet dat niemand een antwoord erop heeft.

Wat is het eerste dat je ’s ochtends doet?
Voordat mijn kinderen wakker zijn ga ik een paar keer per week stilletjes het huis uit om een rondje hard te lopen. Tijdens het hardlopen kan ik m’n gedachten op een rij te zetten. Jarenlang speelde ik saxofoon en nu leer ik piano te spelen. Even spelen voor ik ga slapen helpt me de dag af te sluiten.

Als je met iemand botst, hoe ga je daar mee om?
Door indirect te acteren krijg je heel veel opgelost. Door zetjes te geven, vragen te stellen. Je moet dingen gedoseerd onder je huid laten komen. Als er niks onder je huid komt gebeurt er niks, als je alles toelaat word je ineffectief. Ik werk met vijfduizend mensen, dus is er altijd wel iets aan de hand.

Wat is jouw opvatting van leiderschap?
In een goed elftal speel je elkaar blind de bal toe. Dat lukt alleen als je elkaar écht kent. En dus moet je als leider, naast je kracht, ook je kwetsbaarheden laten zien. Als ik moet presenteren vertel ik altijd iets persoonlijks. Dan komen bij anderen eigen verhalen los, wat zorgt voor verbondenheid. Met hockey was ik een mid-mid speler. Dat ben ik ook in m’n werk. Ik verdeel het spel en ben daar graag aanvoerder bij, maar ik heb er geen enkele moeite mee een ander te laten scoren.

Hoe hebben je ouders je gevormd?
Ik verloor op jonge leeftijd m’n vader en heb een verstandelijk gehandicapte broer. Opgroeien in deze ingewikkelde omstandigheden heeft me veerkrachtig en begripvol gemaakt. Ik schrik niet zo gauw van iemand die boos of verdrietig is of iets naars heeft meegemaakt. Dat ik dit kan omarmen helpt me bij leidinggeven.

Welke prijs heb je betaald voor je succes?
Ik heb één keer een Sinterklaasavond gemist, daar heb ik nog steeds spijt van. In ons huishouden besteden we alles uit wat geen kwaliteitsmomenten met de onze drie dochters zijn. De kapper komt aan huis, we hebben een oppas, een uitlaatservice voor de hond, boodschappen worden bezorgd. Ook doe ik al jaren alle oudergesprekken met school via een call. Kinderen herinneren zich later niet dat je boodschappen hebt gedaan, maar wel dat je bij hun eindmusical was.

Wat is voor jou een grote ergernis?
Ik vind het ergerlijk met hoeveel traditionele voorbeelden onze kinderen nu nog opgroeien. In sprookjes zijn meisjes óf domme prinsessen die worden gered door een prins, of het zijn gemene heksen. Gelukkig zijn er tegenwoordig ook verhalen zoals Dora en Mega Mindy, die gaan over avontuurlijke en ambitieuze meisjes.

Als je een miljoen euro zou kunnen weggegeven, aan wie of wat zou dat dan zijn?
Ik zou het geven aan onderwijs voor kinderen die daar geen toegang toe hebben. Onderwijs lost zó veel problemen op.

 

Roelien is in deze functie benoemd als resultaat van een door Ebbinge uitgevoerde executive search-opdracht.