Bij de waterschappen worden in de toekomst meer bestuurders gekozen en minder benoemd. De Eerste Kamer ging dinsdag akkoord met een initiatiefwetsvoorstel van GroenLinks en D66 om het aantal vaste, oftewel geborgde zetels te verminderen. Vóór de initiatiefwet stemden 37 senatoren, tegen waren er 32.

Het betekent dat de vaste zetels verdwijnen die voor het bedrijfsleven zijn gereserveerd. Verder blijven er twee vaste zetels over voor vertegenwoordigers van de landbouw en eenzelfde aantal voor natuurorganisaties. Door de wet wordt het aantal vaste bestuurszetels teruggebracht van zeven tot negen naar vier per waterschap.

“Dit wetsvoorstel is een enorme systeemverandering die een nieuwe stap is in het democratischer maken van de waterschappen. In tijden van klimaatverandering en instorting van de natuur is het belangrijk dat burgers niet op achterstand worden gezet ten opzichte van bedrijven”, aldus Laura Bromet (GroenLinks).

Haar collega Tjeerd de Groot (D66) spreekt van “een historische stap richting meer democratisering in de waterschappen”. Door de wet kunnen volgend jaar maart bij de waterschapsverkiezingen meer mensen in het algemeen bestuur van waterschappen worden gekozen. Ook komt de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur te vervallen.

De indieners wilden eigenlijk helemaal af van de geborgde zetels, maar daarvoor bleek uiteindelijk te weinig steun. De tegenstanders noemden het juist belangrijk dat deze expertise aanwezig is bij de waterschappen. Daarop werd al bij de behandeling in de Tweede Kamer als compromis besloten om het aantal geborgde zetels terug te brengen.

Zo liet de Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO) na de wetsbehandeling in de Tweede Kamer al weten de afschaffing van de geborgde zetels “onnodig” te vinden, maar wel tevreden te zijn dat er in ieder geval twee landbouwzetels per waterschap behouden bleven. Daarmee zou “de praktijkkennis van de agrariër in het waterschapsbestuur” behouden blijven.

Het is nog maar de vraag of de verandering al kan worden ingevoerd bij de komende waterschapsverkiezingen in maart. Die kans achtte minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) eerder “klein”. Mocht de wet niet op tijd ingevoerd kunnen worden, wil de Eerste Kamer in elk geval dat de verplichte geborgde zetel in het dagelijks bestuur in maart verdwijnt.

Ook voor LTO komt een wetswijziging vóór de waterschapsverkiezingen van volgend jaar te vroeg. De organisatie riep de Eerste Kamer daarom eerder al op om deze uit te stellen, onder meer omdat LTO al was begonnen met het werven van kandidaten voor de verkiezingen.