Madelein Smit: ‘Leiderschap is liefde, hoe absurd dat ook klinkt’

Ebbinge stelt leiders van vandaag en morgen de vragen die er echt toe doen. Deze keer Madelein Smit, voormalig Chief Information Officer van EVBox Group.

echte-vragen

Wat was je eerste baantje?
Toen ik dertien was gaf ik bijles wiskunde aan andere scholieren, betaald door hun ouders. Ik ben opgegroeid in Zuid-Afrika, tussen Durban en Kaapstad in, aan de rand van de wijnregio. Toen ik ging studeren werkte ik als kassier bij een bank.

Hoe leg je aan een kind uit wat je doet?
Ik heb een dochter van zeven en een zoon van vier. Mijn kinderen begrijpen dat ik de baas ben van de computers bij een bedrijf dat mensen helpt met elektrisch rijden. Bij EVBox leveren en beheren we laadstations voor elektrische auto’s. Ze weten ook dat ik dit doe om de aarde beter te maken. Mijn dochter spreekt mensen erop aan als ze vindt dat ze ‘vervuilen’, dat zit er al vroeg in.

Waar lig je van wakker?
Een persoonlijke ergernis is het gebrek aan ontplooiing van vrouwen. Toen ik begon met werken als accountant hadden de big four kantoren minder dan twee procent vrouwelijke partners. Dat is nu misschien twintig procent, terwijl in het jaar dat ik startte net zo veel vrouwen als mannen begonnen. In een hele generatie is dus geen gelijkheid bereikt.

Wat was een beslissend moment in je carrière?
Ik had snel door dat accountancy vooral in de achteruitkijkspiegel kijken is. Ik ben van het vooruitrijden — liefst niet te langzaam — en ik zit graag aan het stuur. Na drie jaar als accountant in London zei ik tegen mijn senior manager: ‘I’d rather put pins in my eyeballs than do more audits’. Ik stapte over naar business process outsourcing. Dat was een schot in de roos, want hier ging het om vooruitkijken, processen verbeteren en de efficiëntste weg vinden. Zo rolde ik de automatisering in en werd ik uiteindelijk CIO bij Intertrust.

Wat is je grote droom?
Ik zou dit jaar met mijn kinderen een half jaar reizen in het Amazonegebied en de Galapagos eilanden. De reden voor deze reis is mijn vrees dat de klimaatcrisis deze unieke natuur van ons wegneemt. De afname van het aantal diersoorten was met name in deze gebieden de laatste veertig jaar extreem. Het mocht van de leerplichtambtenaar, na lang onderhandelen. Vanwege corona konden we toch niet vertrekken. Dat maakte me even heel verdrietig, maar het was uniek om ineens een lege agenda van zes maanden te hebben.

Wat wil je veranderen aan de status quo?
Bij EVBox willen we de hele wereld helpen over te schakelen op elektrisch rijden. De elektrische voertuigenmarkt groeit met 32 procent per jaar en de markt voor laadoplossingen met 43 procent (bron: Guidehouse Insights). Dat laatste groeicijfer is hoger omdat mensen thuis én zakelijk moeten laden. EVBox is dan ook in recordtijd gegroeid van 70 naar 700 mensen.

Welke prijs heb je betaald voor je succes?
Naast mijn baan ben ik toezichthouder bij een verzekeraar, een accountant en een startup. Dat vergt veel tijd. Dat is niet zozeer een prijs die ik betaal maar een keuze. Je moet wat dingen loslaten. Doordeweeks kook ik bijna nooit, maar ik maak met overgave gebruik van maaltijdbezorgdiensten. Ook hebben we een au pair. Je levert wat privacy in maar je krijgt er als gezin veel voor terug.

Wat is het beste advies over leidinggeven dat je ooit hebt gekregen?
Leiderschap is liefde, hoe absurd dat ook klinkt. Ik geef echt om mijn mensen en zij reageren daar goed op. Mijn secret power is inschatten waar mensen goed in zijn en blij van worden. Ik geef ze werk dat daarbij aansluit. Hierdoor functioneren ze beter en krijgen ze meer succes en erkenning. Zo ontstaat een positieve spiraal.

Waar ben je trots op?
In 2013 heb ik een rampjaar overleefd. Ik scheidde, mijn dochter werd geboren met een geboorteafwijking, het bedrijf waar ik werkte ging failliet, ik moest op zoek naar een nieuw huis en een nieuwe baan. Dat heb ik toch allemaal gedaan. Ik weet nu dat ik onwijs stressbestendig ben.

Wat doe je om te ontspannen?
Ik zing close harmony in een vrouwenkoor. Daar haal ik energie uit. Je kunt niet zingen zonder goed geaard te staan, diep adem te halen en vrolijk te worden.

Hoe hebben je ouders je gevormd?
Mijn moeder ontwierp als landschapsarchitect tuinen en parken. Van haar heb ik de eigenschap dingen te kunnen zien die er nog niet zijn. Mijn vader was chemicus bij een internationaal concern. Reizen was ongebruikelijk vanwege sancties tegen de apartheid, maar hij kwam toch veel in het buitenland. Ik weet nog hoe hij chopsticks uit Hongkong meebracht. Mijn internationale blik heb ik van hem.

Wanneer heb je echt lef moeten tonen?
Met niet meer dan een paar honderd pond en een rugzakje ben ik als 21-jarige van Zuid-Afrika naar London vertrokken. Ik kreeg daar een afwijzingsbrief van een groot accountantskantoor. ‘Aarzel niet om contact op te nemen mocht u nog vragen hebben,’ stond erop. Ik realiseerde me toen nog niet dat dit een standaardfrase was, belde het hoofd HR op en zei: ‘er moet een fout gemaakt zijn, want ik ben een van de besten’. Ik mocht toch op sollicitatiegesprek komen en kreeg de baan.

Wat weet bijna niemand over je?
Toen ik in Nederland kwam werken vroeg ik mijn collega’s welke Nederlandstalige muziek ik moest luisteren. Ik kocht CD’s van Acda & de Munnik, De Dijk, Bløf, noem maar op, en draaide deze grijs. Heel lang heb ik ‘zinnetjes uit liedjes’ gesproken met mensen, zonder dat ze het in de gaten kregen. Zo wist ik in ieder geval dat het correct Nederlands was. Ik heb nooit les hoeven nemen.

Wie volg je op social media?
Ik zou hier niet zitten als ik geen fan was van Elon Musk, ik voel kinship met hem. Mensen kunnen veel leren van zijn first principle thinking: het afbreken van problemen tot in de kleinste onderdelen. Ik ben het niet eens met alles wat hij uitkraamt in de media, maar ik bewonder zijn lef. Hij is in dezelfde tijd opgegroeid in Zuid-Afrika, waar hij waarschijnlijk tegen dezelfde grenzen aanliep. Net als ik las hij de hele bibliotheek leeg. Nu verandert hij hele industrieën.