Het kabinet wil de regels voor de bestuurlijke integriteit van ambtenaren, bestuurders en volksvertegenwoordigers aanscherpen. Zo moeten er meer mogelijkheden komen om betrokkenen te screenen op risico’s, kwetsbaarheden of mogelijke belangenverstrengeling. Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken doet voorstellen daartoe in een nota over de integriteit van het openbaar bestuur, die ze naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De minister is bezorgd over de kwetsbaarheid van het openbaar bestuur, na signalen van ernstige integriteitsschendingen of ondermijnende activiteiten. Die krijgt ze soms vanuit provincies via commissarissen van de Koning en van burgemeesters. Ze laat onderzoek doen naar de manier waarop dit gebeurt, de ernst ervan en op welke schaal, schrijft ze in een Kamerbrief. Een betrouwbaar en rechtvaardig openbaar bestuur is volgens haar ook juist nu nodig, omdat het vertrouwen van burgers in de overheid en de politiek afneemt.

“Voor een geloofwaardig overheidshandelen dienen integriteit en onkreukbaarheid voorop te staan. Misstanden en onrechtmatigheden dienen te worden bestreden”, schrijft Bruins Slot. Een goed functionerend integriteitsbeleid is van groot belang om bijvoorbeeld corruptie, frauduleus of oneigenlijk handelen te voorkomen, stelt ze.

De bewindsvrouw wil daarom inzetten op goede en heldere integriteitsregels als “een onmisbare basis voor het openbaar bestuur”. Zulke regels bestaan al, maar er zitten veel verschillen tussen de overheden en tussen functies. De minister wil naast verduidelijking en aanscherping ook meer lijn brengen in de vele regels, die nu zijn vastgelegd in handboeken, gedragscodes en wettelijke regelingen. Het gaat volgens Bruins Slot niet alleen om regels maar ook nadrukkelijk om gedrag.

Het thema leeft volgens haar ook sterk bij bestuurders en ambtenaren. Zij zien maatschappelijke onrust en ervaren een toenemende agressie en intimidatie jegens hen. Ook leven bij publieke en politieke ambtsdragers zorgen over mogelijk ongegronde beschuldigingen van slecht gedrag, omdat die grote gevolgen voor ze kunnen hebben. Vanwege deze kwetsbaarheid wil de minister dat integriteitsonderzoeken zorgvuldig plaatsvinden. Ze stelt voor om verplichte kwaliteitseisen in te stellen voor deze onderzoeken. Mogelijk kan er een kenniscentrum worden opgericht om daarbij te helpen.