Een vak apart
Formeel en juridisch is de rol van toezichthouder niet wezenlijk veranderd in de afgelopen jaren. De verwachtingen en de invulling echter wel. Voorheen werd een commissariaat gezien als een leuke positie ‘voor erbij’. Met een paar vergaderingen per jaar. Tegenwoordig staan de professionaliteit en de rol volop in de schijnwerpers. In plaats van toezicht op afstand, is permanente en actieve betrokkenheid en ‘dijkbewaking’ de norm. Je houdt bovendien niet alleen toezicht op de bedrijfsvoering, maar ook op de ‘bedoeling’, de strategie en de ontwikkeling van de organisatie. De tijdsbesteding laat zich niet meer vangen in die paar vergaderingen per jaar. Het ‘onder ons’ uitwisselen van wijsheid en ervaring heeft plaatsgemaakt voor gedegen analyses, op basis van meerdere informatiebronnen, in een divers samengesteld toezichtsorgaan. Al met al, een niet te onderschatten verantwoordelijkheid, met toenemende maatschappelijke focus en druk. Het is écht een vak apart.

Besturen versus toezichthouder
Men neemt vaak aan dat goede CEO’s en bestuurders automatisch ook goede toezichthouders zijn. Dat is in onze ogen niet perse het geval. Een aantal competenties is overeenkomstig, maar een aantal ook niet. De rol van de toezichthouder is wezenlijk anders dan de rol van directeur. Denk alleen al aan het credo ‘eyes on, hands off’. Elke rol heeft eigen spelregels en vraagt een specifiek handelingsrepertoire. Dat vraagt (zelf)inzicht, oefening, kennisontwikkeling, kunst en kunde. Al doende leer je veel, maar met ‘droog oefenen’ en in gesprekken met peers en experts wordt je persoonlijke effectiviteit geprikkeld en versterkt. In een leergang Toezicht ‘Nieuwe Stijl’ komen al deze facetten aan bod.

Goed beslagen ten ijs met een commissarisopleiding
Een commissarisopleiding draagt bij aan je kennis op het gebied van corporate governance, risk& compliance en finance. Maar je wordt ook bewust gemaakt van de rol die je hebt als werkgever, sparringpartner en ambassadeur. Het is belangrijk dat elke toezichthouder de globale theoretische kaders scherp voor ogen heeft. Je bent als als lid immers integraal verantwoordelijk en je kunt je niet verschuilen achter je eigen portefeuille. De voorzitter van de auditcommissie houdt mee toezicht op het functioneren van de bestuurder. En de toezichthouder met de HR&O portefeuille kijkt ook naar een investering in vastgoed. Je kunt niet op elk vakgebied expert zijn, maar een breed overzicht en kennispalet helpt bij het (blijven) stellen van de juiste vragen. En dit is de kern van een professionele uitoefening van de rol van de commissaris of toezichthouder.

Naast de brede commissarissenopleidingen zijn er ook leergangen die zich toespitsen op sectoren, bijvoorbeeld Toezicht ‘Nieuwe Stijl’ in de Zorg of Toezicht ‘Nieuwe Stijl’ bij culturele instellingen en goede doelen.

Toekomstperspectief
Naast alle kennis en inzichten die je hebt opgedaan, heb je na het afronden van een opleiding toegang tot een relevant netwerk van peers. Bovendien heb je meer zicht op jouw eigen wensen en mogelijkheden. Een veelgehoorde vraag bij beginnend toezichthouders is: “Vergroot het volgen van een commissarisopleiding mijn kansen voor een toezichthoudende rol?”. Uiteraard weegt ervaring zwaar, maar het afronden van een commissarisopleiding benadrukt de motivatie voor een dergelijke rol. Onze ervaring is dat veel beginnende toezichthouders bij afronding van de opleiding ook toegetreden zijn tot een RvT of RvC.

Voor de meer ervaren en soms overvraagde toezichthouders speelt juist de vraag: “Wat past bij mij, wat kies ik en waar zeg ik dus ‘nee’ tegen?“ De vele perspectieven die aan bod komen in opleidingen en het sparren met een diversiteit aan mede-cursisten, dragen bij aan zelfinzicht en een heldere ambitie. En daarmee aan de goede keuzes.