Vijf lessen van moderne leiders

In de rubriek ‘Echte vragen’ stelt Ebbinge vragen die er echt toe doen aan de leiders van vandaag en morgen. Waar dromen zij van en wat houdt hun ’s nachts wakker? Hoe zijn ze de leider geworden die ze op dit moment zijn en welke inzichten deden ze onderweg op? De reeks vraaggesprekken leverde een aantal waardevolle lessen op.

echte-vragen

1. Ken jezelf

Het belangrijkste advies over leiderschap dat Ingrid Faber, CEO van de Faber Halbertsma Group, ooit kreeg? Je moet eerst jezelf kennen voordat je iets van iemand anders kan vinden. Dat leerde ze ooit bij een training over niet-rationele disfunctionele processen bij bedrijven. “In een zaal met 21 mensen en twee psychologen moest je je levensloop vertellen. Ik kreeg vragen die niemand me eerder stelde. Je wordt bewust van hoe het werkt in je hoofd: als je een hekel aan iemand hebt ligt dit vaak niet aan die persoon maar triggert het iets bij jezelf. Als je dit weet, geef je mensen sneller een eerlijke kans.”

Egbert Vennik, CEO van de Hendrik Veder Group, kreeg een belangrijke les mee van Stichting Bedrijfskunde. Het gaat niet om wat je weet maar om wie je bent, zo leerde deze groep zeer ervaren psychologen hem. “In het begin van mijn carrière dacht ik dat ik alles moest weten en onfeilbaar moest zijn. Ik kan deze valkuil nu herkennen en corrigeren, een tijdje m’n mond dicht houden en luisteren, in plaats van oreren of meteen willen presteren. Zeggen dat je iets niet weet doet wonderen. Of het nou op het werk is, onder vrienden of met mijn vrouw. Dit inzicht heeft ook m’n huwelijk gered”, zo toont hij zich openhartig.

2. Focus je op waar je wél invloed op hebt

Door de enorme impact van de coronapandemie op de reisbranche kende Mattijs ten Brink  als CEO van Sunweb Group uitdagende jaren. Dat leverde slapeloze nachten op: mede door gedwongen ontslagen werken bij het bedrijf inmiddels dertig procent minder mensen dan voor de coronacrisis. Hoe ga je als leidinggevende met zo’n crisis om? Focus je op waar je wél invloed op hebt, aldus Ten Brink. “Ik ben ook onzeker. Ik lees ook de krant. Maar het levert me niets op om de hele dag het coronanieuws te volgen. Daar heb ik toch geen invloed op. Waar ik wel invloed op heb: mijn eigen organisatie, gedrag, acties en agenda. Er gaat een moment komen dat we weer op vakantie mogen. We zorgen dat de roosters klaarliggen om dan dag en nacht te werken en alles in te boeken. Dat geeft energie.”

3. Van tegenslagen leer je soms meer dan van succes

Diverse leiders storen zich aan een te grote focus op succes die ze in de maatschappij zien. “Waarom is er toch zo’n focus op succes?”, vraagt internetpionier en serial tech entrepeneur Ruben Brave zich af. “Terwijl falen, of het niet uitkomen van verwachtingen, veel meer informatie oplevert. Ik ben fan van het doorlezen van faillissementsverslagen, dat was een tijdje zondagse literatuur voor me.”

Ook Coen de Ruiter, Algemeen Directeur van Greenchoice, heeft juist van tegenslagen veel geleerd. “In de selectieprocedure voor mijn baan bij Apenheul was alleen genoemd dat er ‘een klein verliesje’ gemaakt was. Toen ik eenmaal begonnen was als directeur bleek dat er financieel zwaar noodweer was. Eerst voelde ik paniek, daarna realiseerde ik me: deze situatie is niet door mij veroorzaakt. Níemand weet precies hoe we dit goed kunnen krijgen. Ze hebben mij gekozen omdat ze denken dat ik het kan, dus doe ik het zoals ik denk dat het goed is. Het enige wat ik kan doen is mijn stinkende best. Dat inzicht was een bevrijding.”

Joke van Lonkhuijzen, Directeur Nationale Hulp en Verenigingsmanagement van het Nederlandse Rode Kruis, leerde tijdens haar werk als verpleegkundige hoe ze met fouten moest omgaan. “Ik moest een spuit met verdoving klaarmaken, voor een patiënt die een botboring moest ondergaan. De arts moest door haar pijn de behandeling staken. Ik zag tot mijn schrik dat ik de verkeerde vloeistof had opgetrokken en vroeg: ’Waarom scheld je niet op mij, ik heb een ontzettende fout gemaakt. Hij zei: ‘Denk je nu echt dat ik nooit fouten maak? Laten we kijken hoe het gekomen is.’ Toen bleek dat er amper onderscheid was tussen de ampul met de verdoving en die voor de andere vloeistof. Ik ben samen met de dokter naar die patiënt teruggegaan, een nuchtere Friezin. ‘Zo erg was het nou ook weer niet’, zei ze. Draai er niet omheen als je een fout maakt en je merkt dat mensen vergevingsgezind reageren.”

4. Durf groots te dromen

Dromen zijn er in alle soorten en maten. Dennis Karpes, Founder en Creatief Directeur van Justdiggit, koestert zijn grote toekomstplannen. Hij droomt ervan dat Justdiggit een van de meest impactvolle bewegingen op aarde wordt. “Ons logo, het schepje, moet net zo krachtig worden als de appel van Apple, de swoosh van Nike of de ster van Mercedes. Dat is mega ambitieus. Ik zeg dit al ruim tien jaar. Allerlei mensen denken: wie denk je dat je bent om zo groot te denken en dit überhaupt te zeggen? Dat had ik bij Dance4Life ook. Nu zie ik de komende tien jaar voor me en denk ik: het gaat aardig de goede kant op.”

5. Maak ruimte om te spelen

Bij een leidinggevende functie komt veel verantwoordelijkheid en daarmee ook stress kijken. Daphne Laan, Founder van The Board Whisperers, bepleit juist het belang om te blijven spelen. En daar ook echt ruimte voor te maken. “Als je speelruimte creëert zie je de wereld door een vrolijke bril, kun je je verwonderen en kom je tot oplossingen. Eigenlijk zou je je agenda moeten omkeren, door eerst de ruimte te blokkeren waarin je niet werkt. Ik geloof ook in The Artist’s Date, een idee van de Amerikaanse schrijfster Julia Cameron. Onderneem één keer per week een speelse solo activiteit waar geen druk op zit, maar waar je heel blij van wordt.”