Nog te vaak worden de maatschappelijke kosten van klimaatverandering, zoals bodemuitputting, luchtvervuiling, stormschade en biodiversiteitsverlies niet meegerekend in de prijs die we als consument voor producten betalen. Desondanks wint rekenen met de ‘echte prijs’ aan terrein, merken de deelnemers van de webinar voor commissarissen en bestuurders georganiseerd door Ebbinge, MVO Nederland en Change Inc.

“Er is in het verleden veel gepraat over de afwenteling van maatschappelijke kosten op de volgende generatie”, begint Volkert Engelsman, CEO van Eosta, distributeur van biologische en fairtrade producten. “Maar de tijd van praten lijkt nu definitief voorbij nu ook rechters met het oude normaal breken. Ondernemers hebben, net als de publieke sector, een zorgplicht voor de samenleving.”

Het is een trend die volgens Engelsman steeds concreter wordt. De bouwstenen van de wetgeving rond klimaat- en stikstofbeleid zijn gelegd. En ook de financiële sector neemt steeds vaker duurzaamheidscriteria en maatschappelijke kosten (of: externaliteiten) mee in risicoanalyses. Dit heeft grote gevolgen voor bestuurders en toezichthouders, denkt Engelsman.

Meer lef nodig financiële instellingen
Ook digitaal aangeschoven in de webinar is Harm Tunteler, voorzitter raad van commissarissen van matrassenproducent Auping. Wat merkt hij van het debat rond maatschappelijke kosten en veranderde business modellen? “Het is soms een beetje dubbel”, vertelt Tunteler. “Aan de ene kant zie ik dat financiële instituten het steeds belangrijker vinden om te investeren in duurzaam ondernemerschap. Maar aan de andere kant merk ik ook dat banken soms nog terughoudend zijn in het verstrekken van financiering voor echt duurzame initiatieven.” De constatering van Tunteler sluit aan op het bericht dat het FD vorige week publiceerde. Onderzoekers van de universiteit Utrecht en Maastricht stelden dat het Nederlandse banken en andere instellingen nog te vaak ontbreekt aan lef om te investeren in klimaatprojecten.

Lees ook over het ABN AMRO fonds waarmee de bank op dit probleem wil inspelen. “Jonge bedrijven zijn nog niet altijd klaar voor reguliere bankfinanciering, maar komen wel in aanmerking voor investering vanuit dit fonds”, vertelt Mirna Geense, Hoofd Corporate Investments bij ABN AMRO. Hoe werkt dat?

Consumenten zijn er klaar voor
Toch lijkt er aan de vraagkant ook wat te veranderen als het gaat om een meerprijs voor externaliteiten. “Consumenten zijn er klaar voor”, laat Michel Scholte enthousiast weten in een videoboodschap. Als voorbeelden noemt Scholte het koffie-inkoopbeleid van Rijkswaterstaat, de chocola van Tony’s Chocolonely, en de opening van de eerste supermarkt in Amsterdam die rekent met ‘echte prijzen’. Deze laatste twee zagen ondanks hun hogere prijzen de omzet stijgen. “De volgende stap is om te kijken hoe we het belastingsysteem slim kunnen inrichten”, zegt Scholte. “Hoe kunnen we gezond en duurzaam voedsel betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen. Dat is de vraag die we ons nu moeten stellen.”

Tunteler bemerkt de groeiende interesse van de consument ook. “Bedrijven worden in toenemende mate beoordeeld op transparantie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De slimme aandeelhouder ziet dat duurzaamheid en circulariteit continuïteit heeft.”

Rol overheid
Engelsman ziet ook een belangrijke rol voor de overheid. “De signalen uit de maatschappij zijn duidelijk. Nu is het aan de wetgever om met financiële prikkels duurzaam gedrag te belonen en vervuilende praktijken aan banden te leggen.” Alhoewel de kabinetsformatie op zich laat wachten, is Engelsman hoopvol over klimaatbeleid, mede door beleidsvoorstellen van MVO Nederland en de gesprekken die Rutte met mensen als Marjan Minnesma voert.

Tot slot doet Engelsman nog een oproep: “Moeten we niet een algemene bestuurlijke richtlijn opstellen waarin de zorgplicht van ondernemers wordt vastgelegd? Zodat we als commissarissen zowel zicht hebben op financieel, als sociaal kapitaal. Graag zie ik dat duurzaamheid en maatschappelijke zorg verankerd wordt in ondernemerschap.”

Bron: ChangeInc.nl, gepubliceerd op: 28 juni 2021