Nieuwsgierig. Dat woord kwam opvallend vaak terug in de laatste zoekopdrachten die ik voor familiebedrijven heb uitgevoerd. Stuk voor stuk waren ze op zoek naar een kandidaat die nieuwsgierig was, zo gaven ze expliciet aan. Nieuwsgierig naar wat? Naar het bedrijf en de mensen uiteraard, maar vooral als een soort levenshouding. Want iemand die nieuwsgierig is, staat open voor nieuwe ideeën. En laat dát in deze onzekere tijden nu net zijn waar veel bedrijven behoefte aan hebben.
Nieuwsgierig aagje
Dat nieuwsgierigheid als karaktertrek steeds meer wordt gewaardeerd, is een interessante ontwikkeling. Er zijn immers ook tijden geweest dat er aan deze eigenschap met name een negatieve connotatie was verbonden. Denk aan de beschimping ‘nieuwsgierig aagje’ of hoe het in een bedrijfsomgeving toch vooral niet de bedoeling was om je neus in andermans zaken te steken.
De herwaardering van nieuwsgierigheid valt mooi samen met de tijdsgeest. Organisaties hebben te maken met grote veranderingen en beseffen daarbij steeds beter dat daadwerkelijke controle eigenlijk onmogelijk is. Er is vooral veel dat we níét weten en het is de kunst om daar goed mee om te gaan. Op beperkt zicht de koers uitzetten is het devies en daarbij komt nieuwsgierigheid naar de wereld om je heen goed van pas.
Op zoek naar nieuwsgierige kandidaten dus. Daarbij is het de vraag: hoe kom je er als search consultant eigenlijk achter hoe nieuwsgierig iemand is? Objectief te meten valt dat niet, dus zal je het uit de gesprekken die je met kandidaten voert moeten halen. Gelukkig blijkt dat in de praktijk goed te doen. In de interactie met kandidaten merk je al heel snel wat de basis van hun levenshouding is. Is iemand vooral aan het vertellen of stelt diegene ook vragen? Daarnaast zegt het veel hoe een kandidaat zijn of haar leven zowel professioneel als privé inricht. In hoeverre treden ze daarbij buiten de gebaande paden, bijvoorbeeld met een commissariaat in een heel ander vakgebied of een hele bijzondere hobby? En ten slotte let ik er altijd op hoeveel interesse kandidaten eigenlijk in mij als interviewer hebben. Dat kan net het verschil tussen aangeleerde en oprechte nieuwsgierigheid markeren.
Open geest
Zelf probeer ik ook nieuwsgierig te blijven en bij elk contact dat ik aanga een open geest te hebben. Niet denken dat ik de waarheid in pacht heb, maar elk gesprek vanuit ‘niet weten’ aangaan. Soms is dat best een uitdaging, want uiteindelijk verwachten opdrachtgevers natuurlijk wel dat ik een oordeel vel. Dat is het vak, uiteindelijk is het geschikt of niet geschikt.
Valt nieuwsgierigheid aan te leren? Tot op een bepaalde hoogte denk ik dat je er met enige oefening zeker wel beter in kunt worden. Als je maar op sociaal niveau een connectie met mensen kunt maken en in staat bent dat op een gelijkwaardige manier te doen. Te star aan het belang van hiërarchie vasthouden staat dat in de weg. Gelukkig zie je dat hiërarchisch denken in professionele omgevingen steeds minder belangrijk wordt geacht. Dat heeft niet per se met een gebrek aan respect te maken, maar vooral met wat je door die ouderwetse houding allemaal misloopt.
Zo komen de positieve aspecten van nieuwsgierigheid volgens mij alleen tot bloei in een veilige en gelijkwaardige omgeving. Er is een goede relatie voor nodig om je vrij te voelen alles te vragen. Heb je die relatie niet, dan is het lastig om op een respectvolle manier onderwerpen aan te snijden die wat gevoeliger liggen. Dan word je al snel het nieuwsgierige aagje waarop niemand zit te wachten. Dat is dan ook het advies dat ik aan alle bedrijven die nieuwsgierigheid omarmen mee wil geven. Het is mooi dat ze deze belangrijke eigenschap op waarde weten te schatten. Maar je moet je mensen vervolgens ook een veilige omgeving en daarmee de ruimte bieden om iets met die nieuwsgierigheid te doen. Pas dan pluk je er echt de vruchten van.